یکی از رفتارهای طبیعی کودک برای مقابله با استرس، گرسنگی و احساسات منفی، مکیدن انگشت دست است. اختلال مکیدن انگشت معمولا از دوران نوزادی شروع می‌شود و تا سن ۳ یا ۴ سالگی طبیعی است. بعد از آن، در صورت ادامه‌دار شدن این عادت تا ۶ یا ۷ سالگی یا بروز نشانه‌هایی مثل تغییر شکل فک و دندان‌ها، مشورت با روانشناس یا پزشک متخصص برای درمان این اختلال ضروری است. درمان مکیدن انگشت شست با استفاده از راهکارهای شناسایی دلایل این رفتار، استفاده از مشوق‌ها، جایگزینی فعالیت‌های سرگرم‌کننده و آموزش غیرمستقیم امکان‌پذیر است.

برای آشنایی با مکیدن انگشت دست در کودکان و بزرگسالان، عوارض و روش‌های ترک آن، تا انتهای این مطلب از مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر با ما همراه باشید.

یکی از رفتارهای طبیعی کودک برای مقابله با استرس، گرسنگی و احساسات منفی، مکیدن انگشت دست است. اختلال مکیدن انگشت معمولا از دوران نوزادی شروع می‌شود و تا سن ۳ یا ۴ سالگی طبیعی است. بعد از آن، در صورت ادامه‌دار شدن این عادت تا ۶ یا ۷ سالگی یا بروز نشانه‌هایی مثل تغییر شکل فک و دندان‌ها، مشورت با روانشناس یا پزشک متخصص برای درمان این اختلال ضروری است. درمان مکیدن انگشت شست با استفاده از راهکارهای شناسایی دلایل این رفتار، استفاده از مشوق‌ها، جایگزینی فعالیت‌های سرگرم‌کننده و آموزش غیرمستقیم امکان‌پذیر است.

اختلال مکیدن انگشت چیست؟

مکیدن انگشت شست در کودکان خردسال و نوزادان یک رفتار طبیعی و آرامش‌بخش است. این رفتار به آن‌ها کمک می‌کند با احساسات منفی، گرسنگی و استرس مقابله کنند. اختلال مکیدن انگشت معمولا در سال‌های اولیه کودکی، معمولا بین ۲ تا ۴ سالگی، خودبه‌خود برطرف می‌شود. بااین‌حال، در برخی موارد ممکن است به یک عادت طولانی‌مدت تبدیل شود که در این صورت می‌تواند بر رشد دندان‌ها و تکلم کودک تاثیر بگذارد. دلایل اصلی مکیدن انگشت شست شامل نیاز به آرامش، مقابله با استرس و حتی دلایل روانی است. برای ترک این اختلال، شناخت علت اصلی آن و استفاده از روش‌های مناسب مانند جایگزینی رفتارهای مثبت، ایجاد محیط آرام و کمک گرفتن از دکتر مشاور کودک می‌تواند بسیار موثر باشد.

مکیدن انگشت شست نوزادان و کودکان چه علتی دارد؟

اختلال مکیدن انگشت در نوزادان و کودکان خردسال یک رفتار طبیعی و غریزی است که از دوران جنینی آغاز می‌شود. این رفتار به عنوان یک مکانیسم تسکین‌دهنده نیز عمل می‌کند. نوزادان و کودکان با مکیدن انگشت، آرام می‌شوند و خود را برای خواب آماده می‌کنند. دلایل اصلی این عادت، جستجوی آرامش، مقابله با استرس و احساس ناامنی است. مکیدن پستانک در کودکان نیز به همین دلیل انجام می شود.

مکیدن انگشت دست در بزرگسالان چه علتی دارد؟

مکیدن انگشت دست تنها یک اختلال مختص کودکان و نوزادان نیست. علت مکیدن انگشت دست در بزرگسالان، ترس، اضطراب یا استرسی است که به دلیل مشکلات و آسیب‌های روانی در کودکی به آنها وارد شده است. اصلی‌ترین دلایل مکیدن انگشت شست در بزرگسالان، شامل موارد زیر می‌شود:

• کاهش استرس و اضطراب؛ بسیاری از بزرگسالان به این رفتار به عنوان یک مکانیزم تسکین‌دهنده برای کاهش اضطراب و استرس روی می‌آورند.
• آسیب‌های روانی دوران کودکی؛ برخی افراد ممکن است در دوران کودکی دچار آسیب‌های روانی شده باشند. مکیدن انگشت در آنها به عنوان یک روش برای مقابله با این تجربیات منفی باقی مانده است.
• عادت غیرارادی؛ مکیدن انگشت دست ممکن است به یک عادت غیرارادی تبدیل شود که فرد حتی بدون فکر کردن به آن، به‌طورمکرر آن را انجام می‌دهد. این عدت ممکن است در مواقع خستگی یا فشار روانی بیش‌تر شود.

مکیدن انگشت در بزرگسالان در اغلب موارد به مسائل روانی و عاطفی مرتبط است.

مکیدن انگشت نوزادان و کودکان تا چه سنی عادی است؟

اکثر کودکان به‌طورطبیعی و بدون نیاز به مداخله، بین ۶ تا ۷ ماهگی یا ۲ تا ۴ سالگی عادت مکیدن انگشت را کنار می‌گذارند. البته ممکن است در شرایط استرس‌زا این عادت مجددا ظاهر شود. بسیاری از متخصصان معتقدند تا قبل از ۵ سالگی فشار آوردن به کودک برای ترک این عادت ضروری نیست. علت این است که کودک معمولا این رفتار را بعد از ۵ سالگی به‌طور خودکار متوقف می‌کند.

خوردن دست در نوزادان و کودکان چه عوارضی دارد؟

تاثیر مکیدن انگشت بر رشد دهان شامل تغییر شکل دندان‌ها، تغییر شکل فک‌، مشکلات گفتاری و تنفسی است. مکیدن انگشت در نوزادان و کودکان باعث بروز عوارضی شامل موارد زیر می‌شود:

• تغییر شکل دندان یکی از مهم‌ترین عوارض مکیدن انگشت دست است. در واقع مکیدن انگشت شست در طولانی مدت باعث می‌شود، دندان‌های جلو به سمت بیرون فک حرکت کنند و باعث تغییر صورت شوند.
• ایجاد فاصله بین دندان‌های فک بالا و پایین‌، به‌طوری‌که زبان می‌تواند از بین آنها عبور کند.
• اگر کودک تا سنین پیش دبستانی هنوز عادت مکیدن انگشت را داشته باشد، دندان‌ها از حالت طبیعی خارج می‌شوند. این مسئله باعث ایجاد اختلال در ادای صحیح کلمات و مشکلات گفتاری می‌شود.
• مکیدن انگشت دست می‌تواند باعث وضعیت غیرطبیعی زبان در حال استراحت شود.
• قدرت زبان به مرور زمان و در اثر مکیدن طولانی مدت دست، ضعیف می‌شود.

علاوه‌بر موارد بالا، مکیدن انگشت دست می‌تواند باعث انتقال میکروب‌ها و ویروس‌ها به دهان و بدن نیز شود. در صورت تداوم این عادت تا ۴ سالگی، بروز مشکل در دندان‌ها یا فک و مشکلات گفتاری، می‌توانید برای بررسی بیش‌تر به دکتر کودکان مراجعه کنید. پزشک متخصص بعد از بررسی‌های لازم، درصورت‌نیاز شما را به مشاور ارجاع می‌دهد. هنگام مراجعه به متخصص اطفال می‌توانید برای یافتن پاسخ سوال تخصص اطفال چیست نیز از او مشاوره بگیرید.

تخصص اطفال، یکی از حوزه‌های پزشکی است که به سلامت و رشد کودکان اختصاص دارد. متخصص اطفال در زمینه تشخیص و درمان بیماری‌های شایع کودکان شامل بیماری‌های جسمی، عاطفی و رشدی آن‌ها تحت عنوان دوره‌های لازم دکتر کودکان آموزش دیده‌اند. دکتر اطفال از زمان تولد تا دوره بلوغ، به ارائه مراقبت‌های پزشکی لازم در مراحل رشد کودکان و درمان بیماری های شایع کودکان می‌پردازد. متخصص کودکان، در زمینه تغذیه صحیح کودکان، رشد، ایمنی، رفتار و سلامت روانی آن‌ها خدمات موردنیاز را به خانواده‌ها ارائه می‌دهد.  گرفتن نوبت آنلاین دکتر از سامانه های معتبر نظیر دکتردکتر برای این تخصص با همکاری دیگر تخصص‌های پزشکی، مانند فوق تخصص‌های آلرژی و ایمونولوژی، عفونت، ریه و اندوکرینولوژی، بهبود سلامت و رشد کودکان را تضمین می‌کند.

چه زمانی برای پیشگیری از مکیدن انگشت باید به دکتر مراجعه کرد؟

درصورتی‌که کودک بعد از ۳ یا ۴ سالگی به طور شدید و مکرر انگشت خود را می‌مکد باید به پزشک مراجعه کنید. هم‌چنین، ادامه‌دار بودن عادت مکیدن انگشت شست تا ۵ یا ۶ سالگی نیز نشانه‌ای از نیاز به مراجعه به دکتر کودکان است. روش‌های درمان مکیدن انگشت دست، بسته به علت ایجاد آن و مدت زمانی که کودک با آن درگیر است، می‌تواند متفاوت باشد. مراجعه به دکتر مشاور کودک یا روانپزشک نیز برای درمان علل روانی اختلال مکیدن انگشت، یکی از روش‌های درمان است. درصورتی‌که نگران تاثیر این عادت بر روی دندان‌های کودک هستید، می‌توانید به دندانپزشک کودکان مراجعه کنید.

برگرفته از مجله سلامت دکتردکتر(https://drdr.ir/mag/finger-sucking/